بندر چابهار; نمونه ای از مشارکت راهبردی ایران و هند در همکاری و ارتباط منطقه ای

به گزارش روز یکشنبه خبرگزاری جمهوری اسلامی، پایگاه خبری هفته نامه ایندیا تودی در گزارشی با گفت و گو نوشت: روابط هند و ایران قدمتی چند صد ساله دارد و همواره با تبادلات فرهنگی و تجاری پیوند خورده است. در عصر مدرن، این رابطه به یک مشارکت استراتژیک با تمرکز بر همکاری در زمینه انرژی و اتصال منطقه ای تبدیل شده است. پروژه بندر چابهار نمونه بارز این همکاری است که به ،وان دروازه مهمی به آسیای مرکزی عمل می کند. این بندر نه تنها موقعیت اقتصادی هند را تقویت می کند، بلکه موید تعهد دو کشور به ثبات منطقه است.

در این گزارش آمده است: اما این مشارکت امیدوارکننده با موانع بزرگی مواجه است. تحریم‌های آمریکا علیه ایران فرصت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری را محدود کرده و هند را مجبور به محتاط ، کرده است. تلاش هند برای ایجاد توازن در روابط با آمریکا و ایران شرایط حساسی را برای دهلی نو ایجاد کرده است. این مسائل پیچیدگی های حفظ روابط دوجانبه را در میان منافع متضاد بین المللی آشکار می کند.

سید محمد صادق امامیان فارغ التحصیل دکترای سیاست عمومی و حکومت داری از دانشگاه ادینبورگ ،ستان و یکی از بنیانگذاران مرکز تحقیقات حکومت داری شریف، به سوالات این وب سایت درباره دلایل پنهان عدم تمایل هند به همکاری کامل با بندر چابهار و پیچیدگی های هند و ایران پاسخ داد. روابط وی در خصوص وضعیت روابط ایران و هند گفت: روابط ایران و هند از زمان استقلال هند استراتژیک بوده است. اما تحریم های آمریکا و مسائل بوروکراتیک در ایران مانع از توسعه این روابط شد. ایران و هند می خواهند همکاری های خود را به ویژه در پروژه بندر چابهار گسترش دهند، اما همچنان موانعی در این راه وجود دارد.

امامیان در تشریح این موانع و دلایل بروز آن به عوامل متعددی از جمله تحریم ها و درگیری اوکراین و روسیه اشاره کرد و افزود: هند همواره به کریدور دریای شمال به ،وان مسیری به آسیای مرکزی و روسیه فکر می کند. چابهار در مورد شرایط دسترسی به افغانستان، زیرا ،وج نیروهای آمریکایی از افغانستان چند سال پیش بر برنامه‌های هند تأثیر گذاشت. معافیت هایی که آمریکا قبلا برای چابهار در نظر گرفته بود نیز عامل مهمی بود.

وی با بیان اینکه دو دیدگاه متفاوت درباره مشارکت هند در بندر چابهار در «جامعه متنوع» ایران وجود دارد، خاطرنشان کرد: در ایران دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. برخی از گروه ها به شدت از مشارکت هند در چابهار حمایت می کنند و آن را پروژه ای مهم، استراتژیک و نمادین می دانند که باید به موفقیت برسد. آنها معتقدند چابهار تنها ،وجی منحصر به فرد هند به آسیای مرکزی است و هیچ کریدور دیگری این ،وجی را برای هند فراهم نمی کند.

اما دیگران موضع انتقادی دارند، نه فقط انتقادات فنی در مورد کندی و تاخیر پروژه، بلکه انتقادات راهبردی در مورد اینکه آیا هند کریدور هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) را به ،وان یک کریدور جایگزین برای رسیدن به مناطق شمالی در نظر می گیرد. و یا اینکه آیا هند تحت فشار رژیم اسرائیل و لابی های آمریکایی در مورد چابهار و کریدور شمال-ج، است که آیا کریدور بین هند، خاورمیانه و اروپا در اولویت قرار گرفته است یا خیر.

ایمان افزود: سیاستگذاران هندی به صراحت اعلام کرده اند که این دو پروژه با برنامه ریزی، منطق و تحلیل اقتصادی متفاوت در حال اجراست. برخی در ایران معتقدند هند پروژه چابهار را تنها برای مق، با چین دنبال می کند، اما این نظر بسیار بدبینانه است.

این تحلیلگر با اشاره به رقابت بزرگ اقتصادی و سیاسی هند و چین گفت: ایران آماده همکاری با دو کشور است و دیپلماسی و گفت‌وگو بین این دو کشور را ضروری می‌داند.

وی در پاسخ به سوالی درباره آینده روابط تهران و دهلی نو گفت: این روابط از لحاظ استراتژیک و تمدنی عمیق است و نمی توان گسست بین ایران و هند را متصور شد. ما در دنیای بسیار متنوعی زندگی می کنیم. جوامع متنوع و پیچیده هستند و ما دوران بسیار مهمی را سپری می کنیم.

ایمان تاکید کرد: ممکن است دو کشور در بسیاری از موارد مش، یا اختلاف نظر داشته باشند، اما باید اختلافات و دیدگاه های متفاوت را تحمل کنیم زیرا می د،م روابط ایران و هند بسیار استراتژیک است. بنابراین هیچ ، نمی تواند فکر کند که ایران و هند از یکدیگر جدا می شوند یا تا حدودی دشمن یا حتی رقیب ژئوپلیتیکی خواهند بود. تا جایی که من از سیاستگذاران ایر، و هندی شنیده ام، وضعیت سیاسی کنونی رو به بهبود است و هر دو کشور بسیار مشتاق بهبود روابط هستند.

ایندیا امروز در پایان گزارش خود آورده است: با وجود چالش ها و تحریم ها، روابط ایران و هند همچنان راهبردی و توسعه یافته است. بندر چابهار به ،وان نماد این همکاری نیازمند تلاش بیشتر دو کشور برای عبور از موانع و دستیابی به توانمندی هاست.